Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Tomaszowie Mazowieckim

UZASADNIENIE

w zakresie pkt. 2.

Pozwem z dnia 28 października 2024 roku Skarb Państwa – Starosta (...) wystąpił przeciwko (...) sp. z o.o. z siedzibą w T. z żądaniem zasądzenia kwoty 2.659,60 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w zakresie kwoty 2.640 zł od dnia 3 kwietnia 2024 roku do dnia zapłaty oraz w zakresie kwoty 19,60 zł od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty, wnosząc jednocześnie o zwrot kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu swojego żądania powód wskazał, że jego żądanie wiązało się z zawartą pomiędzy stronami umową użytkowania wieczystego oraz wynikającym z niej obowiązkiem uiszczania opłaty rocznej. Powód podał nadto, że był zmuszony przed skierowaniem sprawy na drogę sądową podjąć próbę dobrowolnego zakończenia sporu, w tym celu skierował do pozwanego wezwania do zapłaty. Z tego tytułu poniósł koszty wynikające z opłat pocztowych za doręczenie przesyłki za zwrotnym potwierdzeniem odbioru w wysokości 19,60 zł, tj. po 9,80 zł za jedno wezwanie. Podstawy swojego roszczenia powód upatrywał w szkodzie poniesionej przez niego w związku z nienależytym wykonaniem zobowiązania do zapłaty opłaty rocznej przez pozwanego. Powód podał, że dochodzona kwota stała się wymagalna z dniem wniesienia pozwu.

(pozew – k. 4-5v)

Zarządzeniem z dnia 8 stycznia 2025 roku uznano za doręczone pozwanej odpis pozwu wraz z odpisami załączników, jak również zobowiązanie do złożenia odpowiedzi na pozew w terminie dwóch tygodni.

(zarządzenie – k. 19)

Pozwana nie złożyła w terminie odpowiedzi na pozew.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

(...) sp. z o.o. jest użytkownikiem wieczystym nieruchomości gruntowej stanowiącej własność Skarbu Państwa, tj. działki oznaczonej w ewidencji gruntów numerem(...) o powierzchni 0,3392 ha, położonej w jednostce ewidencyjnej T., obręb 4, na podstawie umowy z dnia 5 marca 1999 roku, znak (...).I. (...) (...).

(twierdzenia powoda o faktach zawarte w pozwie przyjęte za prawdziwe)

(...) sp. z o.o. jest zobowiązana do zapłaty opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego, a pismem z dnia 13 listopada 2008 roku, znak (...). (...) (...) zawiadomiono ją o opłacie rocznej dla przedmiotowej części gruntu należnej od roku 2009 corocznie w wysokości 2.640 zł, płatnej w terminie do 31 marca każdego roku.

(twierdzenia powoda o faktach zawarte w pozwie przyjęte za prawdziwe)

(...) sp. z o.o. nie zapłaciła opłaty rocznej należnej w roku 2024, wobec czego została wezwana do zapłaty pismami w dniach 22 kwietnia 2024 roku i 19 lipca 2024 roku. Za każde wezwanie Skarb Państwa – Starosta (...) uiścił kwotę 9,80 zł.

(twierdzenia powoda o faktach zawarte w pozwie przyjęte za prawdziwe)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o regułę wyrażoną w art. 339 § 2 k.p.c., zgodnie z którą w przypadku wydania wyroku zaocznego przyjmuje się za prawdziwe twierdzenia powoda o faktach zawarte w pozwie lub pismach procesowych doręczonych pozwanemu przed posiedzeniem, chyba że budzą one uzasadnione wątpliwości albo zostały przytoczone w celu obejścia prawa. W ocenie Sądu przedstawione twierdzenia nie budziły wątpliwości ani nie zostały przytoczone w celu obejścia prawa, co w szczególności potwierdzała bierność pozwanej w postępowaniu oraz załączone do pozwu dokumenty.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

powództwo podlegało oddaleniu w zakresie żądania zapłaty kwoty 19,60 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty.

W pierwszej kolejności należy wskazać, że wyrok w przedmiotowej sprawie miał charakter zaoczny. Jak stanowi art. 339 k.p.c. Sąd może wydać wyrok zaoczny na posiedzeniu niejawnym, gdy pozwany w wyznaczonym terminie nie złożył odpowiedzi na pozew.

W przedmiotowej sprawie zaistniały podstawy do wydania wyroku zaocznego, a to z uwagi na okoliczność, że korespondencja kierowana do pozwanej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, tj. podmiotu wpisanego do Krajowego Rejestru Sądowego, została skierowana na adres ujawniony w tymże rejestrze. Tym samym, stosownie do treści art. 139 § 3 ¹ k.p.c., 19 grudnia 2024 roku nastąpił skutek doręczenia pomimo nieodebrania korespondencji przez pozwaną. W ocenie Sądu skutek ten następował ostatniego dnia, kiedy pozwana miała możliwość odbioru korespondencji.

Zgodnie z zasadą da mihi factum, dabo tibi ius, wyrażoną w art. 187 § 1 pkt 2 k.p.c. powód zobowiązany jest jedynie do podania faktów, uzasadniających zgłoszone przezeń żądanie, a w gestii sądu orzekającego w sprawie pozostaje dopasowanie odpowiedniej podstawy prawnej do określonej płaszczyzny faktycznej. W pierwszej kolejności należało rozważyć zgłoszone żądanie z perspektywy odpowiedzialności kontraktowej, wzmiankowanej już przez powoda w ramach jego twierdzeń wyrażonych w pozwie.

Podstawą prawną zgłoszonego żądania miał być, w ocenie powoda, art. 471 k.c., zgodnie z którym dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

Zastosowanie przedmiotowej normy wymaga wpierw ustalenia, że pomiędzy stronami istniał stosunek zobowiązaniowy, doszło do niewykonania bądź nienależytego wykonania zobowiązania oraz po stronie wierzyciela powstała szkoda. Stwierdzenie, że strony postępowania pozostawały związane umową z dnia 5 marca 1999 roku, której przedmiotem było oddanie nieruchomości w użytkowanie wieczyste, wypełnia pierwszą z przesłanek odpowiedzialności. Spełnienie dwóch kolejnych przesłanek wiąże się z ustaleniem w ramach stanu faktycznego, że pozwana nie wykonała swojego zobowiązania polegającego na zapłacie opłaty rocznej (art. 238 k.c.) oraz, że powód poniósł koszty dwóch wezwań do zapłaty w wysokości 9,80 zł za każde, łącznie 19,60 zł.

W ocenie Sądu, przedmiotowa norma nie mogła stanowić podstawy prawnej powództwa, a to z uwagi na niespełnienie kolejnej przesłanek omawianej odpowiedzialności, tj. braku adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy zdarzeniem szkodzącym i powstaniem szkody.

Adekwatny związek przyczynowy został zdefiniowany w art. 361 k.c., zgodnie z którym zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła, a samo naprawienie szkody ma obejmować straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

W przedmiotowej sprawie brak jest podstaw do uznania, że poniesienie kosztów doręczeń korespondencji pocztowej stanowiło normalne następstwo niezapłacenia w terminie opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego. Po pierwsze, wymagalność opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego wynikała ze skierowanego do pozwanej pisma, obejmującego zawiadomienie w tym przedmiocie i corocznie została określona na 31. dzień marca. Skierowanie zatem wezwania do zapłaty nie było konieczne względem pozwanej, ponieważ zobowiązanie miało oznaczony termin spełnienia świadczenia przez nią (art. 455 k.c.). Po drugie, adekwatność skierowania do pozwanej wezwania do zapłaty w omawianym stanie faktycznym nie może zostać powiązana z wymogiem podania w pozwie informacji, czy strony podjęły próbę mediacji lub innego pozasądowego sposobu rozwiązania sporu, a w przypadku gdy takich prób nie podjęto, wyjaśnienie przyczyn ich niepodjęcia art. 187 § 1 pkt. 3 k.p.c. W przedmiotowej sprawie wypełnienie wskazanego obowiązku mogłoby sprowadzić się do podania jako przyczyny nieodbierania przez pozwaną korespondencji pozasądowej. Nawet w przypadku niewypełnienia wzmiankowanego obowiązku, uznaje się go za brak formalny, który nie uniemożliwia nadania sprawie prawidłowego biegu. Niezależnie od powyższego, powód mógł wypełnić podany obowiązek w każdy dostępny sposób – osobistą wizytą w siedzibie pozwanej, skierowaniem wiadomości e-mail, czy wykonaniem telefonu do pozwanej. Skorzystanie z usług pocztowych było indywidualną decyzją powoda, którą oczywiście mógł podjąć, ale która nie mogła skutkować uznaniem przedmiotowych kosztów za normalne następstwo niewykonania zobowiązania. Przyjęcie odmiennej koncepcji powodowałoby ryzyko dowolnego kreowania kosztów windykacji przez wierzycieli. Po trzecie, korzystanie z usług pocztowych i ponoszenie z tego tytułu kosztów należy co do zasady postrzegać jako normalny koszt uczestniczenia w obrocie. Doręczenia pocztowe stanowią jedną z możliwości przekazywania korespondencji, alternatywnie można również doręczyć korespondencję samodzielnie, przez pracowników danego podmiotu, czy też inne przybrane osoby. Decyzja o skorzystaniu z usług profesjonalnego doręczyciela pocztowego przez wierzyciela nie powinna obciążać obowiązanego. Pogląd przeciwny prowadziłby do niepotrzebnej inflacja kosztów sporów cywilnych, również w perspektywie doręczeń korespondencji sądowej przeciwnikom postępowania.

Brak jest innej, wprost wyrażonej, podstawy prawnej umożliwiającej dochodzenie tzw. „kosztów windykacji” w przedmiotowej sprawie. Ustawodawca zdecydował się uregulować tę kwestię w odniesieniu do transakcji handlowych. Jak bowiem stanowi art. 10 ust. 1 Ustawy z dnia 8 marca 2013 r. o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1790) wierzycielowi przysługuje, bez wzywania, określona zryczałtowana kwota rekompensaty za koszty odzyskiwania należności. Zgodnie z ust. 2 tego przepisu, oprócz kwoty zryczałtowanej, może on uzyskać również zwrot, w uzasadnionej wysokości, poniesionych kosztów odzyskiwania należności przewyższających tę kwotę. W przedmiotowej sprawie roszczenie nie jest związane z transakcją handlową w rozumieniu art. 4 pkt 1 w/w ustawy.

Przedmiotowe żądanie nie mogło również zostać uwzględnione w ramach rozstrzygnięcia o kosztach procesu z tożsamych względów co podane powyżej.

Z uwagi na powyższe, na podstawie art. 353 § 1 k.c. w zw. z art. 6 k.c., orzeczono jak w sentencji.

ZARZĄDZENIE

1.  odnotować w rep. C;

2.  odnotować w kontrolce uzasadnień;

3.  doręczyć odpis wyroku z uzasadnieniem pełnomocnikowi powoda;

4.  w przypadku niezłożenia apelacji – przedłożyć akta za miesiąc celem stwierdzenia prawomocności.

Dnia 20 marca 2025 roku

Asesor sądowy K. K.