Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Tomaszowie Mazowieckim

UZASADNIENIE

Wnioskodawczyni A. P. wniosła do Sądu Rejonowego w Tomaszowie Mazowieckim o stwierdzenie nabycia rzecz W. Ś. własności nieruchomości, oznaczonej jako działka nr (...), o powierzchni 2,34 ha, położonej w W., dla której Sąd Rejonowy w Tomaszowie Mazowieckim nie prowadzi księgi wieczystej, ani zbioru dokumentów.

W uzasadnieniu wniosku wskazała, że jej dziadek W. Ś., był samoistnym posiadaczem w dobrej wierze opisanej nieruchomości rolnej w dacie wejścia w życie Ustawy z dnia 26 października 1971 roku o uregulowaniu własności rolnych.

Uczestnicy postępowania K. W. i M. W. przyłączyli się do wniosku.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny.

Nieruchomość rolna, składająca się z gruntów ornych zabudowanych, gruntów ornych, lasów i sadów, opisana jest w wypisie z rejestru gruntów, jako działka o numerze ewidencyjnym (...), położona w W., jednostka ewidencyjna C., powiat (...), województwo (...).

(vide: wypis z rejestru gruntów Starostwa T., nr kancelaryujny (...). (...).151.2022, k. 5 akt)

Wobec tej nieruchomości nie toczyło się dotychczas postępowanie uwłaszczeniowe, zaś jako osoba władająca gruntem od daty założenia ewidencji w 1965 roku figurował W. Ś., syn M. i A..

( vide: zaświadczenie Starostwa Powiatowego w T., k. 6 akt).

Dla nieruchomości tej nie jest prowadzona księga wieczysta, ani zbiór dokumentów.

(vide: zaświadczenie V Wydziału Ksiąg Wieczystych Sądu Rejonowego w Tomaszowie Mazowieckim, k. 22 akt).

W toku postępowania Sąd dokonał ogłoszeń w trybie art. 609 § 2 k.p.c., znajdującego zastosowanie w sprawach o uwłaszczenie na zasadzie analogii do zasiedzenia. Skutkiem ogłoszeń było ujawnienie się osoby zainteresowanej wynikiem postępowania M. H.. Postanowieniem z dnia 4 września 2023 roku Sąd Rejonowy w Tomaszowie Mazowieckim wezwał ją do udziału w sprawie w charakterze uczestnika w trybie art. 510 § 2 k.p.c.

Sąd ustalił, że W. Ś. był posiadaczem samoistnym opisanej we wniosku nieruchomości rolnej, którą przejął od swojego ojca M. Ś.. Nie były przeprowadzane postępowania spadkowe po W. i M. Ś.. Nieruchomość ma charakter rolny, w przeszłości znajdował się na niej dom mieszkalny, który obecnie został już rozebrany. W. Ś. był żonaty z A. Ś., która zmarła w 1966 roku, zatem w dacie 4 listopada 1971 roku W. Ś. był wdowcem. Powyższe ustalenia Sąd poczynił w oparciu o dokumenty, dołączone do akt niniejszej sprawy, jak również przesłuchanie wnioskodawczyni oraz uczestników. Powyższe dane potwierdziła też wezwana do udziału w sprawie M. H., która – podobnie jak wnioskodawczyni A. P. – jest wnuczką W. Ś.. Rodzina zmarłego W. posiadała interes prawny w uregulowaniu stanu własnościowego przedmiotowej działki, gdyż nie uczynił tego w stosownym czasie sam zainteresowany, zaś nieruchomość, na skutek późniejszych postępowań spadkowych weszła w skład masy spadkowej po W. Ś..

(vide: przesłuchanie wnioskodawczyni i uczestników, k. 18 i 59 v. akt)

Mając na uwadze poczynione ustalenia faktyczne Sąd zważył co następuje.

Zgodnie z treścią przepisu art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 26 października 1971 roku o uregulowaniu własności gospodarstw rolnych (Dz.U nr 27 z 1971 roku, poz.250) nieruchomości wchodzące w skład gospodarstw rolnych, zwane dalej „nieruchomościami”, znajdujące się w dniu wejścia w życie ustawy w samoistnym posiadaniu rolników stają się z mocy samego prawa własnością tych rolników, jeżeli oni sami lub ich poprzednicy objęli te nieruchomości w posiadanie na podstawie zawartej bez prawem przewidzianej formy umowy sprzedaży, zamiany, darowizny, umowy o dożywocie lub innej umowy o przeniesienie własności albo umowy o dział spadku.

Stosownie zaś do treści przepisu art. l ust. 2 w/w ustawy rolnicy, którzy do dnia wejścia w życie niniejszej ustawy posiadają nieruchomości jako samoistni posiadacze nieprzerwanie od lat pięciu, stają się z mocy samego prawa właścicielami tych nieruchomości chociażby nie zachodziły warunki określone w ust. 1. Jeżeli jednak uzyskali posiadanie w złej wierze, nabycie własności następuje tylko wtedy, gdy posiadanie trwało, co najmniej przez lat dziesięć.

Istnienie posiadania samoistnego warunkuje faktyczne władztwo nad rzeczą i obejmuje dwa elementy: element fizyczny (corpus) oraz element psychiczny (animus). Oba te elementy muszą wystąpić łącznie, aby można było przyjąć, iż zachodzi posiadanie nieruchomości. Posiadaczem samoistnym jest ten, kto włada nieruchomością jak właściciel. Zakres faktycznego władztwa przy posiadaniu samoistnym odpowiadający prawu własności sprowadza się do korzystania z rzeczy i rozporządzania nią jak właściciel. Posiadanie jest stanem, posiadacz może w stosunku do rzeczy nawet przejściowo nie wykonywać władztwa

i na skutek tego nie utraci jej posiadania. Trudności dowodowe związane z oceną charakteru posiadania łagodzi domniemanie przewidziane w przepisie art. 339 kodeksu cywilnego. Zgodnie z treścią tego przepisu domniemywa się, że ten, kto rzeczą faktycznie włada, jest posiadaczem samoistnym. Z faktycznym władztwem charakteryzującym samoistne posiadania mamy do czynienia zatem wówczas, gdy określona osoba znajduje się w sytuacji, która pozwala jej na korzystanie

z rzeczy i to w taki sposób, jakby miała do niej prawo własności.

Sąd uznał, że zgromadzony w sprawie materiał dowodowy w sposób jednoznaczny wskazuje, że to W. Ś. był samoistnym posiadaczem przedmiotowej nieruchomości w dacie 4 listopada 1971 roku, jako następca prawny swojego ojca, na podstawie nieformalnej umowy przekazania własności. Spełniał on również drugą przesłanką nabycia nieruchomości na podstawie w/w Ustawy tj. określone w ustawie samoistne posiadanie przez wskazany w niej okres czasu. Potwierdzały to złożone w sprawie dokumenty, jak i sami uczestnicy postępowania. W konsekwencji Sąd uwzględnił wniosek o uwłaszczenie.

O kosztach Sąd orzekł zgodnie z treścią art. 520 k.p.c. uznając, że każdy z uczestników ponosi koszty związane ze swoim udziałem w sprawie.

Sędzia Jolanta Szczęsna

ZARZĄDZENIE

1.  Odnotować w kontrolce uzasadnień, przy uwzględnieniu, iż w okresie 1.09.- 10.10.24 sędzia referent przebywała na urlopie wypoczynkowym, zaś w dniach 14-16.10.24 na obowiązkowym szkoleniu sędziów),

2.  odpis postanowienia z uzasadnieniem doręczyć uczestniczce M. H., z pouczeniem o środku zaskarżenia;

3.  kal. z wpływem lub za 14 dni.

T., dnia 22 października 2024 roku

Sędzia Jolanta Szczęsna